CÂY XÀ CỪ NGƯỜI BẠN TRI KỶ CỦA LOÀI VOI CHÂU Á Ở VƯỜN THÚ HÀ NỘI
12.06.2025 13:07
---------
Du khách dạo chơi ở Vườn thú Hà Nội không khỏi ngạc nhiên với những gốc Xà Cừ to đến 2-3 người ôm. Những cây Xà Cừ ấy đã có mặt ở Vườn thú Hà Nội khoảng 50 năm rồi các bạn ạ! Nhưng đặc biệt hơn cả là hai cây Xà Cừ gắn bó thân thiết hàng ngày với các bạn Voi Châu Á.
Cây cao tán tròn rộng, xanh tốt quanh năm với những tán lá rậm, cành nhiều, cành non cong xuống như những chiếc ô xanh khổng lồ che nắng hè rát bỏng cho các bạn Voi suốt cả mùa hè. Những cành cây mảnh mai rung rinh vui đùa cùng các bạn ấy, hòa quyện nên khúc ca râm ran của mùa hè cùng các sứ giả nhí ẩn nấp trong những tán lá xanh rậm rạp kia. Gốc cây to sần sùi u cục là chỗ tựa cho các bạn Voi khi buồn ngủ. Nhân viên chăm sóc động vật huấn luyện các bạn Voi bằng nhiều hình thức nhưng cách giấu thức ăn vào các trạc ba của cây hay treo đồ chơi giải trí lên cây được các bạn Voi rất thích thú.
Loài cây này có nguồn gốc từ Sudan Châu Phi và được trồng rộng khắp thế giới. Ở Việt Nam, cây xà cừ phân bố rộng khắp trên cả nước, đặc biệt là các vùng đồi núi, cây được trồng thành rừng phòng hộ và được trồng làm cây bóng mát ở các khu đô thị lớn.
Cây thường xanh tốt quanh năm, lá kép lông chim chẵn với cuống dài, lá của cây xà cừ có màu xanh bóng, các lá mọc đối nhau, lá có chiều dài từ 6-12cm, rộng khoảng 3-5cm. Lá có hình trái xoan dài, mọc cách từ 3 đến 6 đôi lá. Vào cuối đông cây Xà Cừ chuyển lá vàng và trút lá thành thảm mầu vàng ruộm trên con đường dạo hay trên bãi cỏ thật đẹp và lãng mạn. Đầu xuân khi vạn vật đang đâm chồi nảy lộc thì Xà Cừ cũng bắt đầu nảy lộc. Xà Cừ thay lá chỉ trong một vài tuần, khi chiếc lá vàng cuối cùng rụng xuống thì trên những cành cây to kia chồi non đã phủ màu xanh mơn mởn. Vỏ cây nhẵn lúc còn non. Lúc già thì sần sùi, cứng và có màu xám đen. Lớp sần này lâu ngày sẽ tự nứt nẻ và bong tróc ra khỏi thân để lộ phần gỗ bên trong có màu hồng hơi đỏ.
Xà Cừ là loài cây thân gỗ lớn, có thể cao từ 35 – 40m, đường kính cây có khi đạt đến 2m. Thân cây chia cành tạo nhiều nhánh nhiều tán lớn, cành non thường rủ xuống, do vậy mà hàng năm cây Xà Cừ thường được cắt tỉa để phòng chống gãy đổ trong mùa mưa bão, đam bảo an toàn cho khách tham quan Vườn thú Hà Nội.
Hoa xà cừ mọc từ nách lá, thường nở vào khoảng tháng 4 – 5. Những chùm hoa xà cừ mang sắc màu vàng nhạt, nhác trông rất giống hoa sấu. Chùm được tạo nên từ những bông hoa nhỏ li ti, hoa có 4 cánh, khi hoa sắp tàn thì quả xà cừ xuất hiện. Hoa không có đặc điểm gì nổi bật và thường xuất hiện vào mùa hè.
Quả Xà Cừ xù xì to như nắm tay em bé, màu nâu xám nhưng rất rắn, quả chín vào khoảng tháng 10. Quả xà cừ non có màu xanh, khi chín quả chuyển dần sang màu nâu, trở nên cứng và dày bung thành 4 mảnh. Quả già rụng xuống nếu không vỡ làm ba bốn mảnh thì lại lăn dọc theo lối đi (thường thì những cây xà cừ già mới có quả). Rễ cây dạng rễ cọc, chắc khỏe, các rễ ngang bò lan rộng tạo thế vững chãi cho cây chống chọi trước những cơn gió bão.
Du khách thả bước thong dong trong công viên ngắn nhìn những gốc Xà Cừ già, dừng nghỉ chân dưới gốc cây thấy lòng mình nhẹ nhàng, thư thái biết bao,…
Cây xà cừ đã gắn bó lâu đời ở Vườn thú Hà Nội và đặc biệt là ở khu trưng bày loài Voi Châu Á, cuộc sống và hoạt động hàng ngày của các bạn Voi có thể nói là không thể thiếu vắng bóng mát của cây xà cừ. Cây là điểm tựa yên giấc cho các bạn Voi, là nơi vui đùa vận động rèn luyện sức khoẻ với những đồ chơi ngộ nghĩnh, là nơi đi tìm thức ăn duy trì tập tính hoang dã ngoài tự nhiên và nhiều điều thú vị hơn thế nữa nếu các bạn đến tham quan và dừng chân ghé thăm các bạn Voi Châu Á ở Vườn thú Hà Nội.
Phòng Giáo dục bảo tồn
và Phát triển kinh doanh.
|
